Produceren is riskeren: aansprakelijkheidsrecht en transitie.

Kleine voedselmakers worden groot en betreden de markt – maar dat betekent automatisch akkoord gaan met alle regels en de risico’s die daaraan vastzitten, en vooral nog zijn toegespitst op grote bedrijven. Sommige van die regels, zoals het aansprakelijkheidsrecht, kunnen een barrière vormen voor transitie. 
 
De Voedselfamilies laten zien dat het produceren en verwerken van voedsel echt niet alleen iets is van de ‘’grote jongens’’ in de keten. De verschillende proeftuinen laten zien dat voedsel op een lokale en kleinschalige manier kan worden geproduceerd en tot heerlijke producten kan worden verwerkt. Kleine makers worden groot[1]. Het hoort bij de transitie die het voedselsysteem op dit moment doormaakt. Maar de markt is groot en omgeven door bergen aan regels die vooral nog zijn toegespitst op de grote bedrijven. Het betreden van de markt betekent automatisch akkoord gaan met alle regels en de risico’s die daaraan vastzitten. Produceren is riskeren.
 
Aansprakelijkheidsrecht voor kleine makers
Makers zijn trots op hun product en doen daar alles voor. De producten worden vol trots gepresenteerd op de lokale markt, bij de buurtsuper of in de boerderijwinkel. Verschillende consumenten kopen de producten en nemen ze mee naar huis. Enkele dagen later komt een van de consumenten terug met een klacht dat hij/zij een allergische reactie heeft gekregen of op een andere manier ziek is geworden van het product. Dit is natuurlijk nooit de bedoeling geweest maar niet altijd te voorkomen. In sommige gevallen kan de klacht worden afgedaan in goede harmonie. Maar er zijn gevallen waarin de consument daadwerkelijk financiële schade heeft geleden door bijvoorbeeld een ziekenhuisbezoek.
 
Aansprakelijkheid is iets wat je als maker altijd probeert te voorkomen. Het kan in potentie veel (financiële) schade toebrengen. Vaak is het voor grote bedrijven relatief makkelijk om de kosten te vergoeden. Voor kleine makers kan dit een stuk moeilijker zijn.
 
Aansprakelijkheidsrecht en transitie.
Dit is een voorbeeld van knellende regels die de transitie op zijn minst vertragen. Kleine makers zorgen voor innovaties en leggen zo de druk bij grote spelers op de markt. Gedreven door een visie en idealen dragen makers bij aan een transitie van het voedselsysteem. Ondernemers moeten zich niet belemmerd voelen om mee te doen in de transitie van het voedselsysteem. Zelf de regels veranderen kunnen de makers echter niet. Het initiatief ligt dus bij beleidsmakers die die mogelijkheden wel hebben.
 
Aan de andere kant werkt aansprakelijkheidsrecht als stok achter de deur voor bedrijven om veilig met producten om te gaan. Waar ligt de balans en hoe bescherm je belangen?
 
Ondernemen is risico’s nemen. Produceren is riskeren. Maar ook verandering en transitie vereist het nemen van risico’s. Het is nu aan ondernemers en beleidsmakers om samen naar een balans te zoeken tussen voedselveiligheid en de kans voor ondernemers.
 
Deze blog is geschreven door Martijn Verra, tijdens zijn stage bij DRIFT voor zijn master Food Law and Regulatory Affairs (WUR) waarbij hij ondersteuning bood bij het project Voedselfamilies. Lees hier meer over de Voedselfamilies, lees hier Martijns blog over levensmiddelenrecht, of ontdek wat Martijn nu aan het doen is.
 
[1] Voedselfamilies Magazine Kleine Makers Worden Groot

Date
November 25, 2019