Blog

Nederland na Corona 8: Klaar met Corona?

In een crisis, zeker een crisis met zulke aangrijpende en ingrijpende gevolgen als de corona-crisis, heeft de lange termijn vaak geen prioriteit. Toch is het juist nu zaak na te denken en ons uit te spreken over een samenleving en economie na corona. Daarom organiseren wij een reeks online gesprekken met elkaar. In deze blog kijkt Derk Loorbach vooruit naar ons achtste gesprek. Praat je mee?
 
Lees hier waarom we deze reeks gesprekken zijn gestart, lees hier de vooruitblik naar het tweede gesprek, hier de vooruitblik naar het derde gesprek, hier de vooruitblik naar het vierde gesprek, hier de vooruitblik naar het vijfde gesprek, hier de vooruitblik naar het zesde gesprek en hier de vooruitblik naar het zevende gesprek. Denk je met ons mee over een samenleving na corona? Neem deel aan ons achtste gesprek op vrijdag 8 mei! Wil je graag op de hoogte blijven van deze reeks gesprekken? Laat hier je gegevens achter.

 Inmiddels is het begin mei, hebben we de doden herdacht en de bevrijding gevierd op afstand. De coronacijfers worden achtergrondruis zoals ooit de files en beurskoersen waren en de belangrijkste discussie lijkt hoe we geleidelijk weer terug naar normaal kunnen. Ja, het is nog ergens crisis, maar tegelijk schijnt de zon en merken de meesten van ons er niet veel meer van dan afgetapete vakken voordat we de supermarkt in mogen, agenda’s met vooral online bijeenkomsten en dat we nogal veel thuis zijn. De winkels zijn weer open maar we mogen niet massaal winkelen. We willen maar wat graag op vakantie maar het is onduidelijk hoe of wat. En de scholen gaan weer beginnen maar op halve kracht en de pubers moeten nog thuisblijven.
 
Een onzekere toekomst
Het gaat dus ergens de goede kant op maar tegelijk weten we nog heel weinig, en gaan we nog een onzekere toekomst tegemoet. We gaan soort tussenfase in met een grote kans dat het virus zich toch weer gaat verspreiden, maar ook als dat niet zo is weten we zeker dat het nog maanden onzeker zal blijven: hoe verder we komen hoe meer we weten.
 
Ondertussen zijn de transitiegesprekken over Nederland na Corona een soort nationaal tijdverdrijf geworden. Ze leiden tot heel concrete nieuwe initiatieven (www.kraakdecrisis.nl bijvoorbeeld staat vol met ondernemersideeën, www.vakantiestraat.nl is geboren) maar maken ook vooral zichtbaar dat de ‘gevestigde orde’ het eigenlijk niet zo goed weet. In een transitiegesprek op tv (Brainwash) hoorden we representanten van reguliere economie en wetenschap praten over dat alles anders moet. Maar zonder duidelijk idee: de tijd van rationele plannen, overleggen, akkoorden, polderen en het volgende rapportje lijken even voorbij.
 
Handreiking
Vanuit dat perspectief is het ook mooi dat eindelijk de handreiking vanuit onze transitiegesprekken er is. Dankzij inzet van een heel team vrijwillige creatieven en een hoop commentaar en input ligt er nu een helder stuk dat hopelijk helpt een brug te slaan tussen maatschappelijke vernieuwers en al die mensen binnen instituties en overheid die zoeken naar oplossingen vooruit. De handreiking komt met een oproep aan de samenleving om zichtbaar te maken wat er allemaal gebeurt en steun te gaan geven aan sociale ondernemers, duurzame boeren, burgercollectieven en coöperaties, deeleconomie, en in het algemeen naar een manier van consumeren, werken en leven te gaan waarin je bijdraagt aan een veerkrachtige en duurzame economie.
 
De Transitie Motor
Maar we deden ook een oproep aan de overheid om samen met ons allen een Transitie Motor te gaan ontwikkelen: een Ministerie van Ontwikkeling en Afbraak dat de maatschappelijke beweging inzet om vaart en kracht achter transities te zetten en daarmee de overheid ook helpt om uit de klem van de crisis en de institutionele ‘lock-in’ te komen. Goed, er zijn inmiddels veel initiatieven, manifesten, oproepen, platforms, talkshows, opiniestukken en columns, maar we hebben met al diegenen die we spraken in onze transitiegesprekken bij DRIFT toch de hoop dat de Transitie Motor vooral helpt een brug te slaan tussen wat er al lang aan toekomst gaande is en, in onze woorden, het regime dat toch nog vooral bezig was met plannen maken, verbeteren en de risico’s reduceren.
 
Hoe nu verder?
Dit alles roept de vraag op hoe we verder moeten, als samenleving maar ook als gesprekspartners in dit transitiegesprek. Want nu de crisis normaliseert, moeten we misschien ook crises gaan normaliseren. Corona en haar effecten zijn structureel en de komende maanden zal in het weer opstarten (en zoals velen voorspellen vervolgens opnieuw weer indammen) de discussie steeds meer over de concrete impact, keuzes en implicaties ervan gaan. Van toekomstgesprek naar toekomst maken: en dat is een en al politiek.
 
Op wereldtoneel gaat het al over de vraag van schuld en boete. Er zijn zorgen over voedseltekorten in sommige delen van de wereld, sociaal-economische spanningen lopen op en economen waarschuwen dat de grote klappen nog moeten komen. Dat speelt ook dichter bij huis. De KLM krijgt veel aandacht maar nu de fondsen voor de korte termijn leeg gaan raken, gaat het er echt om spannen. Hoe gaan we om met de afbraak en het uitfaseren dat inherent is aan transities? Blijven we de pijn toch zo lang mogelijk voor ons uit schuiven en proberen we verkrampt vast te houden aan het idee van ‘terug naar normaal’ (wie weet trouwens nog wat dat was?).
 
Van duiding naar actie
Ook de discussies bij DRIFT verschuiven van de crisis en duiding naar de actie en impact: hoe komen we dichter op de beslissingen, keuzes en ingrepen die nu gemaakt worden en die de lange termijn bepalen? Hoe zorgen we dat al die oproepen over het aanwenden van crisis en herstelfinanciering voor duurzaamheidstransities ook daadwerkelijk terecht komen bij al die ondernemers, consumenten en initiatieven die een echt duurzame economie bouwen?
 
Een die is gebaseerd op radicaal minder negatieve impact, grondstoffenconsumptie en fossiele energie (de boodschap in ‘Planet of the Humans’ die verloren ging door teveel fouten en verdraaiingen). Al die miljarden moeten we niet zomaar investeren in de duurzaamheidsindustrie, maar om de overgang naar een economie te financieren die gezond is voor mens en natuur. Dat is er een waarin het leven voor burgers leuker, gezonder en goedkoper is, maar waar voor overheden, bedrijven en vooral investeerders veel minder aan te verdienen is. 
 
Uitzoomen
Vanuit transitieperspectief is het nu dus tijd weer uit te ‘zoomen’: de vraag is niet meer hoe de corona-crisis duurzaamheidstransities beïnvloeden, maar hoe we alle transitiedynamiek die er al was en versterkt wordt door de crisis laten landen in de 1,5 meter samenleving. Dat vraagt van ons bij DRIFT ook weer een intellectuele en praktische vernieuwingsslag: transitiedenken en transitiemanagement zijn relevanter dan ooit, maar we zijn het experimenteren en praten over de toekomst voorbij. Wat zijn nu de grotere structuren, verbanden, instituties en principes die een echt duurzame economie maken? Hoe brengen we gewenste gedragsverandering op schaal zodat het nieuwe normaal vanzelfsprekend duurzaam is? Hoe wordt transformatieve macht gewoon macht en het regime? En hoe komen we met elkaar van een transitiegesprek terug naar de transities?
 
Over deze vragen gaan we aanstaande vrijdag in gesprek. Praat je mee?
 
Hoe doe je mee? Hier vind je onze DIY-transitiekit. Hier vind je alle details van het achtste #NederlandnaCorona-gesprek op vrijdag 8 mei 2020. Laat hier je gegevens achter om op de hoogte te blijven van onze #NederlandnaCorona-activiteiten. En heb je vragen of wil je ons op de hoogte houden van jouw #NederlandnaCorona-gesprek? We horen graag van je op transitiegesprek@drift.eur.nl!


Date
May 6, 2020