Hoe kan armoede en sociaaleconomische ongelijkheid worden begrepen vanuit het perspectief van radicale systeemverandering? En wat kan de dialectiek van in- en uitsluiting theoretisch en praktisch opleveren voor transitiestudies en -sturing? Dit proefschrift verkent deze en andere vragen, die door Frank van Steenbergen zowel conceptueel als empirisch tegen het licht worden gehouden.
Frank heeft de afgelopen tien jaar bij DRIFT actieonderzoek gedaan naar sociaal beleid in stadswijken in Rotterdam-Zuid en de opvang van jongeren zonder (t)huis onderzocht. In zijn proefschrift probeert hij de hardnekkigheid van sociale problemen als ‘achterstandswijken’, ‘dak- en thuisloze jongeren’ en ‘armoede’ te doorgronden en een alternatieve, duurzame aanpak van deze sociale problemen te schetsen.
"Tien jaar geleden begon ik onderzoek te doen in Carnisse en sindsdien voel ik mij ongemakkelijk met [haar] problematisering. Misschien ook omdat het een wijk is die veel weg heeft van de wijk waar ik zelf ben opgegroeid."
In het bijzonder richt dit proefschrift zich op de dominante ordes in maatschappelijke (sub)systemen. Het wetenschappelijke veld van transitiestudies tracht radicale omslagen in deze systemische ordes of evenwichten te beschrijven, duiden en te beïnvloeden. De in- en uitsluiting van alternatieven staat daarbinnen centraal. Zo wordt de dominante orde binnen een systeem geconceptualiseerd als het ‘regime’.
Waar dit transitieperspectief is toegepast op bijvoorbeeld het energie-, mobiliteits-, voedsel- en zorgsysteem is tot op heden geen adequaat antwoord geboden op de vraag hoe omgegaan moet worden met een specifieke vorm van in- en uitsluiting, namelijk die van (groepen) mensen die te kampen hebben met armoede. Hoe kan armoede – en in het verlengde sociaaleconomische ongelijkheid – worden begrepen vanuit het perspectief van radicale systeemverandering? En hoe kunnen we de hardnekkigheid en de reproductie van armoede duiden?
Het proefschrift probeert deze lacune te adresseren door de volgende vraag centraal te stellen: hoe kan een transitieproces gericht op een radicale systeemomslag gerelateerd worden aan fenomenen als de ‘armenzorg’, ‘zwerfjongeren’ en ‘achterstandswijken’? En hoe kunnen we de dialectiek van in- en uitsluiting begrijpen en wat kan het theoretisch en praktisch opleveren voor transitiestudies en -sturing?
