Transitiemaken in overdrive: terug- en vooruitblik op de opleiding Versnelling van de Energietransitie

 
Transities duren lang, maar in vijf jaar kan een hoop gebeuren. De versnelling van de energietransitie waar we zo lang op hoopten, is ingezet. In dit blog vertelt Gijs Diercks kort hoe deze transitie voor onze ogen in overdrive lijkt te gaan, en hoe onze opleiding ‘Versnelling van de Energietransitie’ meeverandert. Met meer aandacht voor ontstane chaos, internationale samenwerking en een kritisch/politiek geluid.
 
In 2017 begon DRIFT met de opleiding Versnelling Energietransitie. Want we werden ongeduldig. De landen om ons heen waren al veel eerder van start gegaan, maar bleven wij jaar op jaar het vieste jongetje van de klas. Nederland, land van kolen en gas. Kortom, tijd om de Energietransitie te gaan versnellen.
 
Ruim vijf jaar later leven we in een andere werkelijkheid. De afgelopen jaren heeft Nederland wel degelijk een versnelling ingezet, en zijn we koploper zonne-energie in Europa. Ook kennen we de sterkste groei van duurzame elektriciteit wereldwijd. De oorlog in Oekraïne heeft energie tot chefsache gemaakt, en de reeds ingezette versnelling lijkt in overdrive te gaan.
 
Natuurlijk, er is nog een lange weg te gaan. Zo is de gebouwde omgeving nog lang niet van het gas af, en staat de industrie voor een enorme opgave. Ook wordt de transitie gevoeld, en leidt ze lang niet altijd tot rechtvaardige uitkomsten. Waar vele huizenbezitters er met hun zonnepanelen, warmtepomp en elektrische auto letterlijk warmpjes bijzitten, groeien zowel de energiekosten als de onvrede bij al die huurders en eigenaren van slecht geïsoleerde woningen.
 
Maar de omslag is definitief ingezet, en daarom verandert onze opleiding mee: niet langer ligt de focus op het versnellen van de energietransitie, voortaan richten we ons op energietransitie ten tijde van versnelling. Wel zo makkelijk, dan hoeven we de titel niet te veranderen. De nadruk verandert wel:
 

• Jan Rotmans praat over omgaan met chaos, die onlosmakelijk verbonden is met deze fase van transitie, en benadrukt de toenemende importantie van grondstoffen en geopolitiek.
• Met Anne-Marieke Schwenke en Gerwin Verschuur kijken we naar de rol van coöperaties: zij leveren wellicht niet de gigawatts die achter de huidige versnelling liggen, maar zijn des te belangrijker in het bepalen van de richting. Want van wie en voor wie is deze transitie nu eigenlijk?
• Met Romy Dekker kijken we het toenemende belang van digitalisering, en de machtsvraagstukken die hierbij komen kijken.
• En van Annelies Huygens leren we hoe ‘versnelling’ geen eenrichtingsverkeer is, maar dat verschillende landen totaal andere routes kiezen in de verduurzaming van hun energiesysteem.
• Ikzelf, Gijs Diercks, zoom in op de rol van de overheid, die naast sturen op innovatie ook nadrukkelijk oog voor afbouw en ‘exnovatie’ moet krijgen.  
• Met Derk Loorbach ontdekken we hoe ook transitiemanagement zich opnieuw aan het uitvinden is.

 
Het is tijd om veel kritischer en politieker stelling nemen in ‘transities in wording’ en om juist ten tijde van versnelling de ‘radicale kern’ van de oorspronkelijke koplopers behouden – zo voorkomen we dat verduurzaming een strategie wordt om het zittende regime in stand te houden, maar echt te transformeren naar een duurzame en rechtvaardige samenleving.
 
Tenslotte hebben we de afgelopen jaren ook de deelnemers zien veranderen. Van pioniers en avonturiers die verdieping en duiding zochten bij nieuwe vraagstukken, naar ervaren professionals vanuit alle lagen van de samenleving. De energietransitie is overal, en de expertise ligt niet meer enkel bij ons. In de nieuwe editie zal daarom nog meer ruimte zijn voor onderlinge uitwisseling en leren met en van elkaar.
 
En Marjan Minnesma zal iedereen inspireren om wanneer we weer ieders weegs gaan, net dat stapje extra te zetten om te bereiken wat zo lang onbereikbaar leek. Want ten tijde van versnelling, is een hoop mogelijk.
 
Wil jij ook deelnemen aan ‘Versnelling van de Energietransitie’? Meld je dan hier aan, of kom op ons vragenuurtje.
 

Date
augustus 19, 2022