Klimaatverandering betekent het einde van het type waterbeheer dat Nederland wereldberoemd heeft gemaakt. Dat is een rode draad in promotie-onderzoek van Tom van der Voorn. De grote toename in weer- en klimaatextremen dwingt ons over te stappen van een stapsgewijze, reactieve aanpak naar een transformatieve, toekomstgerichte aanpak.
Het is duidelijk dat klimaatverandering het waterbeheer op verschillende manieren beïnvloedt. In de afgelopen twee decennia is adaptief waterbeheer leidend geweest in de aanpak van klimaatverandering. Deze aanpak kenmerkt zich door incrementele aanpassingen om de veerkracht van mens en natuur te vergroten. In dit promotie-onderzoek laat Tom van der Voorn aan het hand van literatuuronderzoek, historische casuistiek en veldwerk het potentieel van backcasting zien voor waterbeheer in de klimaatcrisis.
Klimaatverandering heeft echter de beperkingen van adaptief waterbeheer blootgelegd, dat gericht is op het verminderen van de gevolgen van klimaatverandering. Deze responsieve aanpak, die gebaseerd is op incrementele aanpassingen, is ontoereikend of contraproductief gebleken bij extremere weersomstandigheden. De toenemende complexiteit van watersystemen, die niet alleen zelforganiserende complexe adaptieve systemen zijn, maar ook onvoorspelbaar en niet-lineair in hun reactie op interventie en klimaatverandering, brengt onzekerheden met zich mee voor het beheer ervan. Hierdoor vindt er een verschuiving plaats in de dominante opvattingen, die ten grondslag liggen aan het huidig waterbeheer.
Waterbeheerstrategieën moeten verder gaan dan incrementalisme – meer transformatief te worden – om het welzijn van de samenleving op de lange termijn te behouden.
Tegen deze achtergrond beoogt dit onderzoek naar backcasting voor klimaatadaptatie bij te dragen aan een beter begrip van het potentieel van backcasting voor klimaat adaptatie en hoe het kan worden toegepast in waterbeheer. Backcasting is een methode die ideeën genereert voor een wenselijke toekomst om vervolgens vanuit die toekomst terug te redeneren naar het heden hoe die toekomst kan worden bereikt.
