De Zelforganisatie van Next Generation Infrastructures

Hoe werkt maatschappelijke zelforganisatie met betrekking tot infrastructuren, en wat zijn de drijvende en remmende krachten bij deze zelforganisatie? Dit project heeft tot doel deze vragen te beantwoorden, met een empirische focus op initiatieven voor community energy.

Community energy refereert aan energieprojecten waarin gemeenschappen een hoge mate van eigenaarschap en controle hebben over het onderhoud en de inkomsten. In andere woorden: initiatieven waarin burgers hun energievoorziening zelf organiseren. Dit project ontrafelt de drijvende en remmende krachten voor zelforganisatie van community energie.

Het onderzoek is gebaseerd op literatuurstudies naar de theorie van zelforganisatie en op studies naar de duurzame energietransitie, in combinatie met verdiepende casestudies naar zelforganiserende energie-initiatieven in Nederland, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en België. De cases omvatten bekende voorbeelden zoals Texel Energie, Ecopower, Schönau EWS en het Udny Community Wind Turbine project. Daarnaast zijn de inzichten van het onderzoek gevalideerd en vertaald naar de praktijk aan de hand van twee interactieve pressure cooker sessies met praktijkdeskundigen en onderzoekers.

Inzichten

Door de innovatieve en disruptieve aard van de energie initiatieven lopen betrokkenen tegen een breed scala aan uitdagingen aan, zoals financiële issues, juridische drempels, sociaal-culturele kenmerken en micro-politieke conflicten. Drie onderliggende thema’s zijn essentieel voor het initiëren en ondersteunen van energie initiatieven: vertrouwen, motivatie en continuïteit.

Bij het verkondigen van idealen zoals zelforganisatie en zelfbestuur is het belangrijk om duidelijk en kritisch te zijn over wie dit zelf (en de ander) zijn en te realiseren dat het onderscheid tussen de twee niet altijd vanzelfsprekend is. Dit betekent ook dat we de veelheid van spelers die betrokken zijn bij de ontwikkeling en het bestuur van community energie moeten erkennen. De aanbevelingen en inzichten uit het project zijn daarom niet alleen gericht op initiatiefnemers en beleidsmakers, maar ook op andere spelers die een rol spelen in het vormgeven van de toekomst van dergelijke initiatieven, zoals ondernemers, investeerders, burgers, consumenten, activisten en onderzoekers.

Duur van het project

Het project liep van 2011 tot 2013.

Opdrachtgever

The Next Generation Infrastructures Foundation (NGI)

DRIFT-team

Flor Avelino (projectleider), Niki Frantzeskaki, Marleen Lodder, Rick Bosman, Shivant Jhagroe