Masterclass Voedseltransitie
10 Apr, 2018 - 04 Sep, 2018
In het voorjaar van 2018 start de 4e editie van de Masterclass Voedseltransitie: zes dagen leren, werken, inspiratie opdoen voor een ander voedselsysteem en inzicht in je eigen rol en mogelijkheden daarbij. Een gemêleerde groep professionals uit overheid, bedrijven, onderwijsinstellingen, adviesbureaus en maatschappelijke organisaties gaat in deze masterclass op zoek naar hoe we doorbraken creëren naar een gezond en duurzaam voedselsysteem.
In deze zesdaagse Masterclass onder leiding van Sandra van Kampen nemen we je mee in het transitiedenken. Je maakt kennis met de belangrijkste problemen in ons voedselsysteem. Je leert hoe transities in theorie werken, kijkt met een transitiebril naar de huidige praktijk en ontwikkelt een visie op je eigen rol binnen de voedseltransitie. We gaan met elkaar op zoek naar versnelling en doorbraken. Wat is de rol van de overheid? Wat is de rol van geld, van supermarkten, de consument? Hoe verdienen de nieuwe voedselondernemers hun geld?
We bezoeken interessante voorbeeldbedrijven en bieden het neusje van de zalm aan inspirerende gastdocenten. Dwarse wetenschappers, innovatieve ondernemers en vernieuwende koks geven je – soms letterlijk – een kijkje in hun keuken en nemen je mee op reis naar de toekomst.
Na elke dag masterclass zat ik de volgende dag stuiterend achter mijn bureau. Wat een inspirerende docenten!
Achtergrond
Om op termijn negen miljard mensen te kunnen voeden en de aarde leefbaar te houden, is een radicale omslag nodig – in denken én doen. We moeten op zoek naar andere manieren van produceren, consumeren, handelen en distribueren. Gelukkig groeit het aantal mensen en initiatieven dat op onderzoek uit is. Er wordt volop geëxperimenteerd met beloftevolle innovaties op het gebied van kortere voedselketens, meer plantaardig en minder dierlijk voedsel, minder afval, uitstoot en verspilling en het sluiten van landbouwkringlopen.
In de praktijk blijkt veranderen echter ingewikkeld. We zitten vast in oude structuren, denkpatronen en in gevestigde belangen. Koplopers komen vaak met waardevolle initiatieven, maar hebben moeite in de markt een gelijk speelveld te veroveren. Zo’n 15 tot 20% van de consumenten wil best andere keuzes maken, maar weet onvoldoende welke alternatieven voor handen zijn.
Doel en doelgroep
De Masterclass Voedseltransitie is een meerdaagse training bedoeld voor mensen die vernieuwing nastreven en vanuit hun eigen professionaliteit een rol willen pakken in die voedseltransitie. Deelnemers beschikken over minimaal HBO denk- en werkniveau en een aantal jaren relevante werkervaring. We streven naar een gemengde groep van maximaal 20 deelnemers, die werken aan een ander voedselsysteem en deel willen uitmaken van een groep vernieuwers. Er is veel ruimte voor persoonlijke inbreng en reflectie van (gast)docenten op de leerbehoeften van deelnemers.
In het bijzonder is de masterclass geschikt voor:
- Beleidsmedewerkers van rijk, provincies en gemeenten
- Docenten van voedings- en landbouwgerelateerde opleidingen
- Innovatieve ondernemers en andere initiatiefnemers
- Medewerkers van banken, verzekeraars en financiële instellingen
- Medewerkers van (boeren)brancheorganisaties en intermediairs
- Medewerkers van maatschappelijke organisaties
- Transitiemanagers (in-spe), adviseurs, verbinders, dwarsdenkers
In de masterclass voedseltransitie besteden we veel aandacht aan de persoonlijke drijfveren en mogelijkheden van deelnemers.
De opzet en werkwijze van de Masterclass
De Masterclass Voedseltransitie bestaat uit zes georganiseerde leerdagen van 13.30 tot 20.00 uur. De leerdagen zijn verspreid over een periode van een drie maanden. Tussen en tijdens de leerdagen werk je door middel van gerichte opdrachten aan je eigen transitiecasus: een project, programma en/of plan van aanpak binnen je werk dat zich richt op de transitie naar gezond en duurzaam voedsel. Tussentijds zijn er op een nader te bepalen tijdstip feedbacksessies, waarin we in kleinere groepen kunnen reflecteren op elkaars plannen.
Om interessante bedrijven en initiatieven te kunnen bezoeken, vindt de masterclass steeds op een andere plek in Nederland plaats. Omdat we ook boeren- en productiebedrijven bezoeken, zijn de locaties niet altijd goed bereikbaar met het openbaar vervoer. In principe zorg je zelf voor vervoer, maar we ondersteunen graag bij het met elkaar meerijden of ophalen van en brengen naar de trein.
Team van docenten en sprekers
Het docententeam bestaat uit een divers en soms wisselend gezelschap van wetenschappelijke experts, ondernemers en ervaringsdeskundigen op het gebied van transitiemanagement, voedsel, landbouw, stadslandbouw, veehouderij, akkerbouw, glastuinbouw, keteninnovatie, lokaal voedsel of de rol van de consument. Aan de vorige edities van de masterclass werkten o.a. mee: wetenschappers dr. Flor Avelino (DRIFT/EUR), dr. P.J. Beers (DRIFT/HAS), dr. Frederike Praasterink (HAS Den Bosch), prof. Imke de Boer (WUR), prof. Olaf van Kooten (WUR/Inholland), dr. Ben van Ommen (TNO) en ondernemers Jeroen Willemsen (Green Protein Alliance), Petra Derkzen (Ekoboerderij de Lingehof), Ruud Zanders (Kipster), Jeroen Klompe (akkerbouwer Hoeksche Waard), Jan Roelof Meesters (innovatiemanager Rabobank), Jaap Korteweg (Vegetarische Slager), Jos Looije (Looije tomaten), Arthur Nijhuis (Rechtstreex), Hans Koot (provincie Zuid-Holland) en vele anderen.
Sandra van Kampen stelt de masterclass samen, begeleidt en coördineert het team, geeft persoonlijke feedback en tips aan de deelnemers, treedt op als docent en brengt haar eigen visie en praktijkervaring met transitiemanagement in de voedselketen in.
Inhoudelijke coordinatie en organisatie
De Masterclass Voedseltransitie is een initiatief van Sandra van Kampen. Zij werkt hierin samen met de Transition Academy. Van Kampen ontwikkelt vanuit haar bedrijf instrumenten om professionals te ondersteunen in hun rol in de voedseltransitie. Zij werkte vijftien jaar bij grote maatschappelijke duurzaamheidsorganisaties (Stichting Natuur & Milieu, Urgenda) en is initiatiefnemer van tal van vernieuwende campagnes en projecten als de Dag van de Duurzaamheid, NieuwVers, de Peulenparade, VOER. Zij heeft een groot netwerk onder vernieuwende spelers in de voedselketen. Het boek ‘VOER, vaart maken met de voedseltransitie’ dat zij samen met Youetta Visser schreef, is nu op de markt. Voor de praktische organisatie werkt Sandra samen met Marianne Karstens. Marianne is een ervaren projectmanager en adviseur in duurzaam voedsel.
Data
De cursusdagen duren van 13.30 tot 20.00 uur, inclusief verrassend eten. Om je vast een beeld te geven van de inhoud van het programma, vind je hieronder een indicatie van wat we gaan doen. Er kunnen nog – kleine – wijzigingen in het programma optreden – en er komen zeker nog sprekers bij!
Dag 1 – 10 april 2018
Transitie versus verduurzaming (Cothen, ovb)
De kranten en actualiteitenrubrieken staan elke dag bol van de crises en schandalen in onze landbouw en voedselvoorziening. Maar welke wereldwijde uitdagen moeten we nu werkelijk het hoofd bieden? En waarom volstaat ‘verduurzaming’ van ons huidige systeem niet? Welke rol ambieer jij zèlf in de voedseltransitie? M.m.v. Frederike Praasterink (lector Future Food Systems HAS Hogeschool) en Drees Peter van den Bosch (directeur Willem & Drees).
Dag 2 – 24 april 2018
Gezonde en korte ketens (Rotterdam)
Op de tweede dag maken we kennis met de basisprincipes van de transitiekunde en leer je naar de voedselsector kijken door een ‘transitiebril’. Hoe voltrekken transities zich doorgaans? Wie heeft macht en invloed? Wat zijn op dit moment de machten en krachten in voedselland? Waar zit de vernieuwing in de voedselketen? We maken kennis met innovatieve ondernemers die aan nieuwe voedselketens bouwen. M.m.v. dr. PJ Beers (Dutch Research Institute for Transitions), Minke van Wingerden (initiatiefnemer van de Floating Farm in de Rotterdamse Merwehaven) en Amelia Oei (gemeente Rotterdam).
Dag 3 – 15 mei 2018
Anders eten (Utrecht)
Velen zijn het erover eens: we zouden gezonder moeten eten, plantaardiger, verser. Maar hoe doen we dat? Volgen we de klassieke route van voedingsadviezen via Gezondheidsraad en Voedingscentrum van kleine stapjes voor alle consumenten toegankelijk? Of is aansluiting bij het groeiend leger medici, tuinders, bloggers en consumenten voor wie dit veel te traag gaat en te weinig vernieuwend is een zinvolle route? Grote initiatieven als Dutch Cuisine proberen een ander menu ook commercieel interessant te komen. Medical Foods en Personalized Foods kijken ook naar op maat gesneden inhoudsstoffen. Hoe belangrijk is slimme marketing en wat kunnen wij daarmee in de transitie? M.m.v. prof. Pieter Dagnelie (Universiteit van Maastricht), Albert Kooy (Dutch Cuisine) en Paul Crawfurd (Medical Meals). We zijn te gast in het nieuwe Green House restaurant in Utrecht, dat probeert zijn bedrijfsvoering zoveel mogelijk circulair te maken, zelf groenten en kruiden kweekt en kookt volgens de principes van Dutch Cuisine.
Dag 4 – 5 juni 2018
Innovatieve veehouderij (Venray)
De hoofdstroom binnen de vlees- en zuivelketen blijft gericht op schaalvergroting en de productie van veel goedkoop vlees en zuivel, met alle neveneffecten van dien. Kipster – geopend in september 2017 – probeert het ánders te doen. Kippen voeren met reststromen, groot dierenwelzijn, maar ook de haantjes die anders vergast worden grootbrengen en vermarkten. Hoe zou een duurzame veehouderij eruit kunnen zien en hoe creëer je doorbraken naar een meer plantaardig menu? M.m.v. Ruud Zanders (directeur Kipster) en Imke de Boer (hoogleraar dierlijke veehouderijsystemen Wageningen Universiteit, o.v.b.).
Dag 5 – 26 juni 2018
Rol van de consument en van de overheid (Hoeksche Waard)
De weg naar een nieuw voedselsysteem is lang en onvoorspelbaar. De beste manier om een verandering van ons voedselsysteem te bereiken is via de consument. Maar hoe krijg je die in beweging? Of is de vraag wellicht andersom: hoe krijgt een kleine groep kritische consumenten de markt in beweging? En welke rol speelt de supermarkt? Ook zoemen we in op de rol van de overheid die via transitieprogramma’s, concrete doelstellingen en subsidies zo’n transitie een enorme boost kan geven. M.m.v. Anneke Ammerlaan (trendwatcher) en Hans Koot (programmaleider duurzame landbouw provincie Zuid-Holland, o.v.b.). We zijn te gast bij Jeroen Klompe, vernieuwend akkerbouwer in de Hoeksche Waard waar in deze tijd van het jaar volop gewassen bloeien.
Dag 6 – 4 september 2018
De rol van geld en nieuwe businessmodellen (Amersfoort)
Alle vernieuwing in de voedselketen ten spijt, als er geen geld verdiend wordt dan houdt het op. Wat zijn de businessmodellen van de toekomst? Hoe dragen banken en investeerders eraan bij dat vernieuwende ondernemers een gelijk speelveld krijgen? Van welke alternatieve financieringsvormen maken vernieuwers zelf gebruik? En hoe belangrijk is de prijs van voedsel eigenlijk? M.m.v. Jan Roelof Meesters, innovatiemanager Rabobank.
Investering & aanmelden
We bieden deze cursus aan voor € 2.450,- exclusief btw en inclusief alle maaltijden, gastlessen, lesmateriaal. Het boek ‘VOER, vaart maken met de voedseltransitie’ (verschijnt november 2017) is bij de prijs inbegrepen. En neem je een collega of veranderaar uit je netwerk mee? Dan krijgt deze deelnemer een korting van € 100,–. Na afloop van de leergang ontvang je een certificaat.
De investering in tijd is – naast de cursusdagen – ongeveer een halve dag per keer aan voorbereiding.
Wil je deelnemen aan de masterclass Voedseltransitie en de kennis en handvatten krijgen om het voedselsysteem te veranderen? Meld je dan nu aan via deze link!
Wil je meer weten over de masterclass? Neem dan contact op met Sandra van Kampen op sandra@deschaalvankampen.nl of 06 4709 6720. Alvast een inkijkje in de masterclass aan de hand van vorige cursusdagen? Lees één van deze blogs over vijf-sterren-varkens, plantaardige consumptie of de transitie in tuinbouw.
Follow us